n Genealogia genetyczna: Interpretowanie wyników Family Tree DNA

Interpretowanie wyników Family Tree DNA

/
24 Comments
W poniższym artykule znajdują się podstawowe informacje o korzystaniu z wyników z FTDNA. Bardziej szczegółowe informacje o zastosowaniu DNA autosomalnego do badań genealogicznych znajdą się w osobnym wpisie. Jeśli zastanawiasz się, czy zamówić test DNA, przeczytaj "Po co badać DNA?" i "Gdzie badać DNA?".


Gdy laboratorium FTDNA otrzyma próbkę, umieści na Twoim koncie informację, kiedy można oczekiwać wyników. Proszę na tych wyliczeniach nie polegać, często zdarza się, że wyniki przyjdą kilka tygodni wcześniej lub kilka tygodni później. Gdy wyniki będą gotowe, otrzymasz wiadomość na swój adres elektroniczny (nie ma więc konieczności częstego logowania się i sprawdzania, czy wyniki już są).

Po otrzymaniu wyników i zalogowaniu się na konto tak będzie wyglądał ekran startowy:


Zacznijmy od sekcji myOrigins (Moje pochodzenie). Stąd dowiesz się, z których części świata pochodzi Twój DNA. Przykładowe wyniki wyglądają tak:


Żeby zobaczyć dokładniejszy spis obszarów geograficznych kliknij expand all. Te wyniki można potraktować jako interesującą ciekawostkę, ale nie należy na niej w pełni polegać, ani tym bardziej interpretować dosłownie. Jeśli test twierdzi, że mamy 25% populacji X, wcale nie musi to oznaczć, że jeden z naszych dziadków należał do populacji X. Możliwe jest, że np. dziadek i babka byli w połowie X, przez co nasz rodzic był też w połowie X a my w 25% X. Jest to oczywiście bardzo duże uproszczenie, ponieważ w rzeczywistości z niektórymi przodkami jesteśmy bardziej spokrewnieni niż z innymi (więcej na ten temat w artykule "Czy DNA dziedziczę po wszystkich przodkach?"). Poza tym algorytmy są ciągle udoskonalane, a niektóre populacje są ze sobą spokrewnione, co utrudnia rozróżnienie jednej od drugiej.

Po nacieszeniu oka kolorową mapką praszczurów wróćmy do menu głównego i przejdźmy do działu "Matches" (Genetyczni krewni).


Jest to lista Twoich krewnych genetycznych, z którymi masz wspólne odcinki DNA. Domyślnie wyniki są posortowane od najbliższego do najdalszego krewnego (zdarza się jednak, że ktoś z kim mamy mniej DNA jest bliższym krewnym niż ktoś, kto wspólnego DNA ma więcej). Na samej górze znajduje się rubryka Most Common Surnames (Najczęstsze nazwiska), która pokazuje trzy nazwiska, które występują najczęściej wśród Twoich genetycznych krewnych. W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się tym osobom, które mają drzewa genealogiczne. Użytkownicy z drzewami genealogicznymi mają zielony znaczek drzewa (trzecia ikonka od lewej). Czy w drzewie krewnego znajdują się podobne nazwiska lub miejsca co w Twoim? Jeśli tak, jest spora szansa, że uda Wam się rozwikłać tę zagadkę genealogiczną. Jeśli chciałbyś dowiedzieć się więcej o danym krewnym, możesz kliknąć na czwartą ikonkę (dwie strzałki) i wybrać "in common with" (wspólni). Wyświetli się wówczas lista genetycznych krewnych, którzy są Waszymi wspólnymi krewnymi. To może dać Ci dodatkowe poszlaki genealogiczne. Swoje spostrzeżenia dotyczące krewnego możesz zapisać, klikając drugą ikonkę (dymek). Jeśli chcesz skontaktować się ze swoim nowo odkrytym krewnym, kliknij na pierwszą ikonkę (koperta).

Rubryka "Match Date" (data dodania) pokazuje datę, kiedy pojawiłeś się na liście krewnych danego użytkownika. "Relationship range" (stopień pokrewieństwa) oszacowuje, jak bliski lub daleki jest krewny (te szacunku należy przyjmować z przymrużeniem oka). Rubryka "Known Relationship" (znany stopień pokrewieństwa) pozwala Ci wpisać stopień pokrewieństwa między Tobą a krewnym (jeśli wiesz, kim są Wasi przodkowie). "Shared cM" (wspólne centymorgany) określa, ile macie wspólnego DNA (wiecej o tym w kolejnym wpisie). W rubryce "Ancestral surnames" (nazwiska przodków) znajdziesz nazwiska przodków swojego krewnego. Po kliknięciu na "Ancestral surnames" na szarym pasku u góry możesz wpisać nazwisko (lub jego część), żeby wyszukać krewnych, którzy wpisali je jako nazwisko swoich przodków. Po wpisaniu kliknij guzik "Apply" (zastosuj). Jeśli Twoi przodkowie pochodzili z Polski, warto w tę rubrykę powpisywać polskie dwuznaki, żeby - przynajmniej częściowo - wyłuskać krewnych z polsko brzmiącymi nazwiskami. Można więc popróbować wpisywanie zbitek "cz", "rz", "sz", "dz", "ski", "cki", które bardzo rzadko występują w obcojęzycznych nazwiskach.

Ostatnia ważna opcja, z którą warto się zapoznać to "Chromosome Browser" (przeglądarka chromosomów). Pozwala ona na porównanie własnego DNA do DNA genetycznego krewnego. Wybierz z listy krewnych osoby, które chciałbyś porównać (maksymalnie siedem profili). Na Twoich chromosomach pojawią się kolorowe paski, które oznaczają, segmenty, które dzielisz z danym krewnym. Przykładowy wynik wygląda tak:


Na początku wyniki mogą nieco przerażać, jeśli nie miało się wcześniej styczności z tego typu porównaniami. Są one jednak najważniejszym elementem genealogii genetycznej (autosomalnej). W kolejnych wpisach napiszę więcej o wykorzystywaniu porównań DNA do badań genealogicznych.

Co dalej?

Te wyniki to dopiero początek ekscytującej przygody z genealogią genetyczną! Parę prostych rzeczy, które możesz zrobić teraz to:

  • Wprowadzenie drzewa genealogicznego na FTDNA (w menu głównym jest to guzik z napisem "myFamilyTree"). Zwiększy to Twoje szanse na kontakt od genetycznych krewnych i pomoże w przyszłości w porządkowaniu danych. Najistotniejsze jest wprowadzenie informacji o bezpośrednich przodkach (tj, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie itd.). Ponieważ po liniach bocznych nie dziedziczy się DNA (np. wujowie, rodzeństwo cioteczne), nie są one aż tak ważne.
  • Dołączenie do polskiego projektu. Strona projektu jest dwujęzyczna (z polskim tłumaczeniem).
  • Przeniesienie wyników za darmo do bazy GEDmatch, co pozwoli na odkrycie kolejnych krewnych i dogłębniejszą analizę. Jest to podstawowe narzędzie używane w genealogii genetycznej, bez którego ani rusz! Żeby dowiedzieć się, jak dołączyć do bazy, kliknij tutaj.
  • Zamówienie testu Family Finder dalszym krewnym - więcej o korzyściach płynących z badania krewnych w artykule "Czy warto badać DNA dalekich krewnych?".
  • Dołączenie do grona czytelników darmowego i polskojęzycznego newsletteru "Genewieści".

24 komentarze:

  1. a co jeśli nie nie chcę nigdzie zakładać sobie konta, dodawać członków rodziny i szukać krewnych? Interesują mnie tylko kraje i grupy etniczne, z których wywodzili się moi przodkowie. Chcę wynik typu (przykład): 50% Irlandczyk, 10% Niemiec, 3% Indianin itp. Jak coś takiego uzyskać?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W takim wypadku proszę zamówić test Family Finder, klikając tutaj. Istnieje możliwość zrezygnowania z wyszukiwarki krewnych (będzie miała Pani wówczas dostęp jedynie do wyników etnicznych i pliku z surowymi danymi). Jeżeli jednak ma Pani możliwość zbadania rodziców, to nawet pod względem etnicznym bardziej opłaca się zbadać oboje rodziców niż samą siebie (np. w genomie Pani matki mogą być niemieckie odcinki DNA, a u Pani już nie - więcej na ten temat w artykule "Czy DNA dziedziczę po wszystkich przodkach?").

      Pozdrawiam i życzę ciekawych odkryć
      E.J.G.

      Usuń
  2. Niesamowicie przydatny blog. Dziękuję za wszystkie wskazówki.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za miłe słowa - bardzo się cieszę, że blog okazał się dla Pani pomocny.

      Pozdrawiam i życzę wielu ciekawych odkryć genealogiczno-genetycznych!
      E.J.G.

      Usuń
  3. Dzień dobry, chciałabym wykupić test Family Finder, ale niepokoi mnie jedna kwestia. Być może ktoś z Państwa już się z nią mierzył, dlatego pytam: w jaki sposób przesłać pobraną próbkę do USA, aby było to legalne (nie jestem pewna czy tego rodzaju zawartość można legalnie przesyłać, dopytałam na poczcie i poinformowano mnie, że nie można) i jaką usługę wybrać, aby czas jej dostarczenia był adekwatny dla celu przesyłki?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Po zamówieniu testu otrzyma Pani zestaw do pobierania DNA (dwie szczoteczki wymazowe i dwa pojemniczki z płynem konserwującym). Do zestawu będzie dołączona koperta zwrotna - najlepiej wysłać ją jako list polecony priorytetowy. Test może zamówić Pani, klikając tutaj.

      Usuń
    2. Dziękuje za odpowiedź.

      Usuń
    3. Ten komentarz został usunięty przez autora.

      Usuń
  4. Dzień dobry, mam kolejne pytanie: jak długo oczekiwali Państwo na dotarcie przesłanej próbki do laboratorium? My czekamy już ponad miesiąc i zaczynam się martwić. Odesłaliśmy próbkę listem poleconym priorytetowym 17 grudnia, już 18 grudnia przesyłka opuściła Polskę, ale od tego czasu nie dotarła do laboratorium, a niestety Poczta Polska nie umożliwia śledzenia przesyłki poza granicami kraju (przynajmniej przy tej formie przesyłki).

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzień dobry! Z własnego doświadczenia wiem, że przesyłki Family Finder (i innych testów DNA) wysyłane w okresie świątecznym często przychodzą z opóźnieniem (lub z opóźnieniem są rejestrowane jako otrzymane). Proszę odczekać jeszcze z dwa tygodnie, a jeśli nadal nie będzie potwierdzenia odbioru, proszę napisać do działu obsługi klienta (choć bardzo rzadko zdarza się, żeby przesyłki zaginęły). Życzę ciekawych odkryć!

      Usuń
  5. Witam, czy Państwa przesyłka listem poleconym dotarła ? Czy musieliście Państwo przy nadawaniu wypełniać deklarację celną ?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Próbki do FTDNA wysyłam poleconym listem priorytetowym - dotąd ani razu przesyłka nie zaginęła. Nie musiałem wypełniać deklaracji celnej.

      Pozdrawiam, życząc wielu ciekawych odkryć
      E.J.G.

      Usuń
  6. Dzień dobry, ostatnio oglądałam program o sobowtórach, gdzie okazało się, że jedna para ma prawie identyczną mapkę pochodzenia, a druga jest ze sobą spokrewniona - mają wspólnego 4xpra-dziadka :) Temat tak mnie zaciekawił, że zamówiłam test :) Mam pytanie, czego dokładnie dotyczy projekt do którego Pan zachęca by dołączyć? Boję się, że będą badać moją próbkę DNA i np. wyjdzie że jestem spokrewniona z kimś złym, powiedzmy z Hitlerem, wtedy mogłabym mieć nieprzyjemności.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Bardzo się cieszę, że zainteresowały Panią genetyczne korzenie rodziny. Jestem zaangażowany w dwa projekty - jeden dotyczący Śląska, drugi dotyczący potomków Piastów. Dołączenie do projektów jest dobrowolne i nie jest konieczne do zamówienia testu. Dzięki tym przedsięwzięciom organizatorzy projektów są w stanie dowiedzieć się więcej o przeszłości danego regionu lub grupy osób wywodzących się od wspólnego przodka.

      Gdyby sięgnąć dostatecznie daleko w przeszłość, każdy z nas znajdzie wśród przodków zarówno bohaterów, jak i czarne owce - to Pani decyduje, czy Pani odkrycia zostaną upublicznione. Nikt z nas nie wybiera przeszłości. Znamy np. haplogrupę Józefa Stalina. Dzięki temu wiemy, że niemal wszyscy Polacy pochodzą w męskiej linii od mężczyzny żyjącego 50 tys. lat temu, który jest także patrylinearnym przodkiem Stalina.

      Pozdrawiam, życząc wielu ciekawych odkryć
      E.J.G.

      Usuń
  7. Jak i gdzie pobrać program prometeaza prometeaza?Jak wprowadzić wyniki z family Free?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Program może Pani pobrać tutaj - po jego otworzeniu należy postępować zgodnie z instrukcjami.

      Pozdrawiam, życząc wielu ciekawych odkryć
      E.J.G.

      Usuń
  8. Witam Pana. Mam pytanie dotyczace algorytmow w FamilyTree. Poczatkowe wyniki mowily 70% Europa Wsch.19% Poludniowe Niemcy + 4 Aszkenazji. Po jakims czasie. 94% Europa Wsch.4% Aszkenazji i 2% Indiee !!! Rodzina kresowa ..ale zeby az tak ?????
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  9. Dzień dobry, zrobiłem autosomalny test w Family Finder. Ściągnąłem 6 plików (raw data), które mają w nazwach następujące elementy. 1) 36_B...Chrom_autoso..; 2) 37_B...Chrom_autoso..; 3) Autosomal_o36-Results ; 4) Autosomal_o37-Results ; 5) X_Chromosom_o36_Resuts ; 6) X_Chromosom_o37_Resuts. Te dwa ostanie pliki są bardzo małe. Mam pytanie, który z tych plików powinienem załadować do GEDMACH, do Promethease i do innych stron typu Ancestry czy MyHeritage? Pozdrawiam, Ireneusz Kowalewski

    OdpowiedzUsuń
  10. Witam! A co jesli zmiesza sie wymaz babci, mamy i np. moj?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Jeden zestaw autosomalnego testu Family Finder jest przeznaczony dla jednej osoby. Przy teoretycznym zmieszaniu próbek genotypowanie prawdopodobnie nie zakończy się powodzeniem. W Pana sytuacji należałoby zamówić osobno trzy testy.

      Pozdrawiam, życząc wielu ciekawych odkryć
      E.J.G.

      Usuń
  11. Witam,
    kilka dni temu otrzymałem swoje pierwsze wyniki (Y-DNA) z FamilyTree. W związku z tym chciałbym zapytać co sprawiło, iż moja haplogrupa jest "przewidywana" i co należy zrobić aby ją potwierdzić ?
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  12. Artykuł niestety nieaktualny. Duże zmiany na stronie FamilyTreeDNA.

    OdpowiedzUsuń
  13. Wpis pomocny, ale w dużej mierze nieaktualny. Dziękuję serdecznie i pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  14. Czy jest możliwość dodania danych DNA rodziców ? Chciałem dodać ojca i wyszło tak że zrobiło się osobne konto z jego danymi. Mam też dane mamy ale czekam z dodaniem do strony FTDNA.
    Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń

Obsługiwane przez usługę Blogger.