Wiele osób wychodzi z założenia, że każdy z naszych przodków dał nam maleńką cząstkę siebie - rodzice przekazali nam po 50% DNA, dziadkowie po 25%, pradziadkowie po 12,5%, prapradziadkowie po 6,25%, praprapradziadkowie po 3,125% itd. aż przy dziesiątym "pra-" dochodzimy do 0,024%. Rozumowanie to może wydawać się logiczne, ale czy rzeczywiście jest słuszne?


Wyobraźmy sobie, że nasz DNA składa się z dziesięciu kolorowych fasolek (jest to duże uproszczenie z biologicznego punktu widzenia, mające na celu zilustrowanie problemu nierównego dziedziczenia). Zacznijmy od pokolenia dziadków. Załóżmy, że genom dziadka składa się z dziesięciu czarnych fasolek, a genom babki z dziesięciu białych fasolek.

Ich syn - nasz ojciec - losuje pięć fasolek od swojego ojca i pięć fasolek od swojej matki. Jego genom składa się więc z pięciu czarnych fasolek i pięciu białych fasolek.

Ojciec żeni się z naszą matką, która wcześniej od swoich rodziców wylosowała pięć zielonych fasolek i pięć czerwonych fasolek. Teraz przychodzi nasza kolej na losowanie pięciu fasolek od ojca i pięciu od matki. Los zrządził, że przypadły nam w udziale trzy fasolki czarne, dwie białe, cztery zielone i jedna czerwona.

W końcu przyszła kolej na pokolenie dzieci. Żona (lub mąż) ma w swoim genomie cztery niebieskie fasolki, jedną żółtą, jedną pomarańczową i cztery brązowe. Jakie fasolki wylosuje dziecko?

Możliwe, że wylosuje dwie czarne, dwie białe, jedną zieloną, trzy niebieskie, jedną brązową i jedną żółtą. W ten sposób dziecko straciło DNA od dwóch przodków - czerwonego i pomarańczowego.

Im odleglejsze pokolenie, tym większe prawdopodobieństwo, że z którymś z naszych przodków nie mamy w ogóle wspólnego DNA. W rzeczywistości nie dzieje się to aż tak szybko (przykład zilustrował tylko cztery pokolenia), ale i tak utrata "fasolek" następuje dosyć prędko. Dzieje się to dlatego, że choć otrzymujemy 50% DNA po każdym z rodziców, to nie wiemy, czy w tej półowce więcej będzie DNA dziadka czy babki. Po kilku pokoleniach różnice stają się coraz bardziej zauważalne, aż po przekroczeniu pewnego progu, tracimy część przodków - w genetycznym rozumieniu.

Mamy prawie 100% szans na otrzymanie DNA po każdym z naszych prapradziadków i po każdym z naszych praprapradziadków. Prawdopodobieństwo odziedziczenia DNA po każdym przodku z pokolenia prapraprapradziadków spada do ok. 49% w pokoleniu prapraprapradziadków (cztery "pra-"!). Prawie nikt nie ma DNA po każdym ze swoich praprapraprapradziadków (pięć "pra-") - prawdopodobieństwo wystąpienia takiego zdarzenia to mniej niż jeden na sto tysięcy. Każdy z nas ma więc dwa drzewa - genealogiczne i genetyczne, które stanowi podzbiór drzewa genealogicznego. Nie z każdym krewnym łączy nas wspólny DNA, o czym warto pamiętać w swoich poszukiwaniach.

Jakie ma to praktyczne znaczenie dla nas genealogów? Powinniśmy skupić się na badaniu DNA najstarszych pokoleń (nie zapominając też o badaniu DNA dalszych krewnych). Jeśli tego nie zrobimy, to wraz z odejściem naszych starszych krewnych zginie bezpowrotnie cząstka naszej rodzinnej historii zapisanej w genach. Z tego samego powodu co genealog zapisuje wspomnienia starszych członków rodziny, genealog genetyczny zachowuje rodzinny DNA.

Aby zamówić test DNA i dowidzieć się więcej o odziedziczonych po przodkach genach, kliknij tutaj.